احتمالا بعد از بچه مدرسهایها، معلمها، دانشجویان و مربیهای شنا آشپزها هم در در لیست صنفی باشند که عاشق تابستاناند. چرا که این فصل گرم و دوست داشتنی به آنها امکان چیدن میزهای رنگارنگ و جذابی را میدهد. تابستان با همه زیباییهایش فصل خوبی برای آشپزی و دل دادن به آن است. گرمای زیاد هوا میطلبد که غذاهایی آماده کنید که مطابق میل طبعهای خنک باشد. همچنین انواع میوهها و سبزیجات این فصل دست شما را برای ساخت سالادها و دسرهای جذاب باز میگذارد. با این مقدمه در ادامه میخواهیم ۲۱ دستور غذایی مناسب تابستان را مرور کنیم.
انواع خورشت تابستانی
خورشتها دستهای از غذاهای تابستانی ایرانی هستند که با محصولات گیاهی این فصل درست میشوند و طرفداران بسیاری دارند. در ادامه، با نمونههایی از این غذاهای فصل گرما آشنا میشوید.
۱. خورش بامیه

یکی از غذاهای تابستانی جنوبیها خورش بامیه است. بامیه از ویتامینهای مختلف، مواد معدنی و فیبر تشکیل شده و به بهبود بینایی، فرایند هضم سادهتر و افزایش ایمنی بدن کمک میکند. معمولا کسانی که میخواهند در فصل تابستان یک برنامه غذایی سالم و پرانرژی تنظیم کنند، سراغ این خورشت فصل تابستان میروند.
خورش بامیه باید با حوصله و دقت طبخ شود تا طعم دلنشینی پیدا کند. برای آماده کردن این خورش باید گوشت را با پیاز تفت دهید و روی آن آب بریزید تا کاملا مغزپخت شود. وقتی گوشت مغزپخت شده، بامیهای که با روغن کمی تفت داده شده را به آن اضافه کنید. بعد از اضافه کردن چاشنیهایی مثل رب گوجهفرنگی و گرد غوره هم صبر کنید تا خورش بامیه با حرارت ملایم کاملا جا بیفتد.
۲. خورش آلو ترش
آلو جزو میوههای تابستانی پرخاصیت است که هم به صورت تازه و هم به شکل خشک شده در غذاهای مختلف به کار میرود. خورش آلو ترش یکی از غذاهای تابستانی سنتی مردم سمنان است که با آلو خورشتی تازه یا خشک شده درست میشود. برای طبخ این غذای تابستانی خوشمزه، سیر و پیاز را درون قابلمه تفت دهید. سپس، به آن آلوهای خورشتی که هسته آنها را گرفتهاید و له کردهاید را اضافه کنید و آرام آرام تفت دهید. اجازه بدهید تا آلوها کمی با آب خود روی حرارت نرم شوند. سپس، به آنها تخممرغی که با نمک، زردچوبه، فلفل و پودر زیره هم زدهاید را اضافه کنید. در نهایت، به آن آبلیمو یا آب نارنج، گلاب و زعفران دمکرده اضافه کنید و صبر کنید تا خورشت روی حرارت ملایم کاملا جا بیفتد. این غذای تابستانی ساده همراه با پلوی زعفرانی سرو میشود.
۳. خورش قیسی
قیسی یا برگه زردآلو هم جزو مواد اولیه غذاهای مخصوص تابستان است. برای طبخ این غذای تابستانی خوشمزه و مقوی باید ابتدا گوشت را همراه با پیاز و سیر تفت دهید. سپس، به آن رب گوجهفرنگی اضافه کنید و اجازه بدهید تا با مقداری آب کاملا مغزپخت شود. در نهایت، قیسی تازه یا خشکی که در آب خیساندهاید را همراه با زعفران دمکرده به قابلمه اضافه کنید. حالا صبر کنید تا خورش کاملا جا بیفتد. این ناهار تابستانی هم همراه با پلوی ساده یا زعفرانی سرو میشود.
۴. خورش غوره مسما

غوره مسما هم جزو غذاهای شمالی گیلانی در فصل تابستان است. این غذای تابستانی خوشلعاب را میتوانید در مهمانیهای تابستانی سرو کنید. دستور پخت آن هم بسیار ساده است. ابتدا باید مرغ را همراه با پیاز تفت دهید. سپس، اجازه بدهید تا مرغ همراه با مقداری آب بپزد. در ادامه، غوره تازه را همراه با روغن و بعد رب گوجهفرنگی تفت دهید. این ترکیب را باید به قابلمه حاوی مرغ اضافه کنید. وقتی خورش کاملا جا افتاد، در ظرف سرو بریزید و آن را با گوجهفرنگی و بادمجان سرخ شده تزئین کنید.
۵. خورشت خیار
اگر به یک غذای تابستانی مهمانی فکر میکنید که متفاوت باشد، به شما خورشت خیار گیلانی را پیشنهاد میدهیم. این غذای تابستانی خوشمزه با یکی از جذابترین میوههای تابستانی یعنی خیار درست میشود. گیلانیها برای پختن این غذا ابتدا سیر و پیاز را تفت میدهند. سپس، به آن مغز گردوی خرد شده اضافه میکنند. بعد از نرم شدن مغز گردو، خیار نگینی خرد شده را همراه با رب انار به آن میفزایند. در ادامه هم به آن چند لیوان آب اضافه میکنند. وقتی محتویات خورشت کاملا نرم شدند و خورشت روغن انداخت، به آن گشنیز، نعنا و جعفری ساطوریشده و تفت داده شده را اضافه میکنند. در نهایت هم صبر میکنند تا این خورش روی حرارت ملایم کاملا جا بیفتد. خورش خیار معمولا همراه با پلو یا کته زعفرانی خورده میشود.
شام سبک تابستانی
در شبهای تابستان معمولاً غذاهای سبک بهترین انتخاب هستند. در ادامه، با نمونههایی از این غذاها که بهترین غذا در تابستان برای شام محسوب میشوند، آشنا میشوید.
۶. دلمه برگ مو

احتمالا با شنیدن نام این غذا به یاد خاطرات دوران کودکی و عطر دلمه برگ مو با دستپخت مادربزرگها میفتید. دلمه برگ مو یکی از غذاهای تابستانی سنتی است که برای سلامت بدن فواید فراوانی دارد. برگ مو بهتنهایی سرشار از مواد معدنی نظیر کلسیم و منیزیم، فیبر و ویتامینهای مختلف از جمله ای، کا و ب ۶ است و به بهبود عملکرد مغز کمک میکند. بهعلاوه، این برگ سبز پرخاصیت برای کسانی که به دنبال کنترل وزن هستند یا از بیماری دیابت رنج میبرند بهترین ماده غذایی است.
برای طبخ دلمه برگ مو باید برگهای تازه درخت انگور را بچینید و با آب بجوشانید. سپس، ترکیبی از گوشت چرخکرده، پیاز، لپه و برنج نیمپز و سبزی دلمه را با یکدیگر تفت دهید و لابهلای دلمهها بپیچید. در نهایت هم دلمهها را داخل قابلمهای بچینید، روی آنها ترکیبی از سرکه، شکر و نمک بریزید و صبر کنید تا روی حرارت ملایم کاملا بپزند.
۷. کال جوش/ کله جوش
یکی دیگر از غذاهای ایرانی مخصوص تابستان کال جوش یا کله جوش است. غذایی بر پایه کشک که طرفداران زیادی دارد. برای ساختن یک کال جوش خوشمزه به کشک رقیق، گردوی خرد شده، پیاز، سیر، نعنا و پونه خشک، نمک و فلفل سیاه و زردچوبه و روغن نیاز دارید.
ساختن کال جوش را با تفت داد پیاز شروع میکنیم. پیازها را نگینی خرد کرده و در روغن تفت میدهیم تا سبک شوند. سپس سیر را به ای ترکیب اضافه میکنیم. سیرها را رنده که له کنید و در پیازها بریزید. در مرحله بعدی تفت دادن مغز گردو، نعنا، پونه خشک، فلفل و زردچوبه را به این ترکیب اضافه میکنیم. خیلی کم تفت میدهیم انقدری که مزه خامی گردو گرفته شود و طعمدار شود. بعد از اینکه کمی شعله را کم کردیم تا مواد داخل تابه استراحت کند به آن کمی آب اضافه میکنیم و شعله را زیا میکنیم تا به جوش آید. همزمان کشک را با یک یا دو لیوان آب رقیق میکنیم و به این ترکیب اضافه میکنیم و منتظر میمانیم تا به تیر انداختن بیفتد. به این ترتیب کال جوش شما آماده است.
طرز تهیه غذای خنک برای تابستان
غذاهای فصل تابستان باید خنککننده باشند و در این زمینه، غذاهای محلی و سنتی ایرانی بهترین گزینهها هستند. نمونه بارز آن نیز آبدوغ خیار یا ماست و خیار است.
۸. ماست و خیار/ آبدوغخیار

ثمین نصرت یک آشپز ایرانی الاصلی است که از نسل دوم مهاجران ساکن امریکاست. او هیچگاه در ایران زندگی نکرده اما به واسه والدین ایرانیاش به خوبی با آشپزی ایرانی آشناست و یکی از عوامل شهرت آشپزی ایرانی در جامعه آمریکا است. ثمین نصرت در خاطراتش تعریف میکند که سالها در رستورانی ماست و خیار یا همان آبدوغ خیار را به عنوان یک سوپ سرد سرو میکرده. خنکی این ترکیب دوست داشتنی تابستانی چنان است که همه ایرانیها حداقل یکبار و شاید بیشتر آن را در دل تابستان تجربه میکنند. برای ساختن ماست و خیار، این غذای خنک برای تابستان، به ماست کم چرب، ماست غلیظ (یونانی یا ایسلندی)، خیار رنده شده در حد نگینی درشت، پیازچه، تربچه، نعناع خشک شده، مغز گردو، کشمش سیاه، نمک و فلفل، دوغ گازدار آبعلی، نان خشک و یخ نیاز دارید.
ساختن ماست و خیار ساده است. شما ترکیب مواد را در یک کاسه بزرگ به هم میزنید و به آن نان خشک و یخ اضافه میکنید و کمی زمان میدهید تا یخها آب شود و هم ماست را رقیقتر کند و هم نانهای خشک را کمی نرم کند. با این حال ساختن این ترکیب ساده چند تکنیک هم دارد. یکی اینکه از چه نوع ماستی استفاده میکنید. برخی این غذای مناسب هوای گرم را چنان رقیق درست میکنند که به آن آبدوغخیار میگویند.
با این حال هرچه در ساخت ماست و خیار به سمت استفاده از ماستهای غلیظتر بروید این ترکیب را به یک دیپ جذا بیشتر شبیه کردهاید. نکته دیگر هم اینکه اگر علاقهمند به ماست و خیارهای کلاسیک هستید حتما به آن کمی دوغ گازدار آبعلی اضافه کنید. این ترکیب موجب میشود ماست و خیار شما کمی تند و تیزتر شود. اضافه کردن پیازچه و تربچه هم مزه یکی از بهترین غذاهای مناسب فصل گرما یعنی ماست و خیار را چند برابر بهتر میکند.
ناهار تابستانی
انواع غذاهای پلویی ایرانی که با میوهها، سبزیجات و صیفیجات فصلی آماده میشوند را میتوان به عنوان غذای ایرانی تابستانی سرو کرد. در ادامه، با نمونههایی از این غذاها آشنا میشوید.
۹. شلیل پلو
شلیل پلو یا هلو پلو یک غذای خوشمزه تابستانی است. برای طبخ این غذا باید مرغ را با نمک، ادویه و زعفران مزهدار کنید و همراه با پیاز تفت دهید. سپس، به آن آب پرتقال و آبلیمو بیفزایید. وقتی مرغ نیمپز شد، شلیل و گوجه فرنگی را درون مخلوطکن بریزید و به آن بیفزایید. در نهایت، این ترکیب را روی پلوی زعفرانی بریزید و سرو کنید.
۱۰. آلبالو پلو

یکی از مشهورترین غذاهای تابستانی مجلسی آلبالو پلو است که یا با گوشت قلقلی و یا با مرغ طبخ میشود. آلبالو خواص فراوانی از جمله کمک به رفع تشنگی و آرامشبخش بودن دارد. بنابراین، کارمندان پرمشغله با نوش جان کردن این غذا هم گرما را سادهتر تحمل میکنند و هم وقت ناهار شرکتی برای آنها به فرصتی جهت تجدید قوا و کسب آرامش دوباره آنها تبدیل میشود. برای درست کردن این غذای خوشمزه و زیبای تابستانی برنج آبکششده را با آلبالوی تازهای که با مقداری شکر حرارت داده شده و کوفته قلقلی یا گوشت مرغ دم میکنند. در نهایت، بهترین غذای تابستانی از نظر بسیاری از ایرانیها آماده میشود که نمیتوانید به سادگی از خیر آن بگذرید.
خوراکی های تابستانی
فصل تابستان شاه فصل میوههای خوشمزه و رنگارنگ است که میتوانند میان وعده تابستانی باشند. برخی از میوههای محبوب این فصل هندوانه، خیار و انواع توت هستند. از این میوهها برای درست کردن شربتهای خنک تابستانی استفاده کنید. علاوهبراین، میتوانید شربتهایی مانند شربت خاکشیر، شربت گلاب زعفرانی، شربت بیدمشک و شربت آبلیمو را هم خنک سرو کنید.
سالاد مناسب تابستان
فصل تابستان بهترین فصل برای درست کردن سالادهای جذاب است. در ادامه، با نمونههایی از این سالادها آشنا میشوید.
۱۱. سالاد اسفناج
یکی دیگر از غذاهای مفید در تابستان سالاد اسفناج است. برای درست کردن این سالاد تابستانی خوشمزه به برگهای تازه اسفناج، مغز گردوی خرد شده و خیس خورده و دانه انار نیاز دارید. این مواد را در ظرف سالاد با یکدیگر ترکیب کنید. برای تهیه سس سالاد اسفناج هم سرکه بالزامیک را با روغن زیتون، رب انار، نمک، فلفل و پودر سیر ترکیب کنید تا کاملا یکدست شوند. بعد از اضافه کردن سس به سالاد، روی آن پنیر فتای مکعبی خرد شده بریزید تا برای سرو آماده شود.
۱۲. سالاد میوه

از فرصت برداشت میوههای متنوع و رنگارنگ تابستانی استفاده کنید و بهترین سالادهای میوه را درست کنید. برای درست کردن یک سالاد میوه تابستانی میتوانید از میوههایی مانند سیب، گلابی، زردآلو، آناناس، گیلاس، شاتوت، طالبی، توتفرنگی و خیار به دلخواه خود استفاده کنید. سس این سالاد را هم با آبلیمو، عسل، عرق بهار نارنج و گلاب تهیه کنید.
پیش غذای تابستانی
تابستان فصل غذاها و پیشغذاهای خوشمزه و خنکی است که با صیفیجات تازه درست میشوند. برای آماده کردن این خوراکی های تابستانی میتوانید از پیشغذاهایی که در ادامه میخوانید شروع کنید.
۱۳. دیپ باقالی سبز
باقالی سبز و تازه جزو آن دسته از گیاهان تابستانی است که طرفداران خاص خود را دارد. این ماده غذایی در تهیه انواع غذا و خوراکی از باقالی پلو با گوشت گرفته تا باقالی آبپز شده به کار میرود. دیپ باقالی سبز هم یکی از خوراکیهای تابستانی است که معمولا به عنوان پیش غذا یا حتی عصرانه خورده میشود. برای درست کردن این دیپ مقوی و خوشمزه باید باقالی آبپز شده، آبلیمو، سیر، برگهای تازه نعنا، روغن زیتون، نمک و فلفل داخل مخلوطکن بریزید تا به صورت پورهای یکدست دربیایند. بعد از آنف دیپ را داخل یخچال بگذارید تا سرد و آماده سرو شود.
۱۴. ماست و بادمجان/بورانی بادمجان
ترکیب ماست با مواد غذایی مختلف در تابستان از بهترین گزینهها برای رنگین کردن سفرههاست. همچنین اگر به دنبال یک رژیم غذایی سلامت هستید ترکیبهای ماستی تابستان میتواند به عنوان یک شام سبک و رژیمی گزینه مناسبی برای شما باشد. یک نمونه آن همین بورانی بادمجان است که هم میتواند به عنوان مخلفات در سفره شما بنشیند و هم به تنهایی یک وعده غذایی باشد. برای درست کردن ماست و بادمجان به بادمجان، سیر رنده شده و ماست نیاز دارید.
بادمجانها را باید کبابی کنید و بعد پوست آن را بگیرید. بعد روی تخته به خوبی آن را سازوری کنید. با همان ساطور سیرها را هم خرد کنید و این ترکیب را به ماست اضافه کنید. برخی از سبزیجات خشک شده هم استفاده میکنند و برای نمونه کمی جعفری خشک به این ترکیب اضافه میکنند. اگر قصد دارید ماست و بادمجان را به عنوان یک وعده اصلی بخورید هم میتوانید به آن کمی گردو اضافه کنید تا مغذیتر شود.
۱۵. ماست و اسفناج/بورانی اسفناج

بورانی اسفناج یکی از محبوبترین پیشغذاهای ایرانی است. یک محصول تابستانی دیگر بر پایه ماست. برای ساختن بورانی بادمجان به اسفناج خام، ماست کم چرب، ماست چکیده یا غلیظ، سیر، نمک و فلفل نیاز دارید.
ساختن بورانی اسفناج با تفت دادن اسفناجها آغاز میشود. همانطور که میدانید اسفناج بعد از گرما دیدن حجم خیلی کمی پیدا میکند. برای همین باید ۴ تا ۶ فنجان اسفناج خام داشته باشید تا نهایتا یک فنجان اسفناج تفت داده شده به دست بیاورید. در دقایق پایانی تفت دادن سیر رنده شده را هم اضافه میکنید و بعد از اینکه آب اسفناجها خُرد رفت آن را به کاسه ماستتان اضافه میکنید.
غذای نونی تابستانی
انواع غذای نونی تابستانه میتوانند بهترین غذاهای نونی مجلسی یا ساده برای مهمانیها و دورهمیهای شما باشند. نمونههایی از این غذاها که چشم هر مهمانی را به خود خیره میکنند را در ادامه میخوانید.
۱۶. باباغنوش

در همه فرهنگهای غذایی غذاهای تابستانی جایگاه مهم و قابل توجهی دارند. از جمله در آشپزی اطراف مدیترانه مزهای پخته میشود که در تابستانها طرفدارهای زیادی دارد و به باباغنوش معروف است. برای درست کردن باباغنوش به سیر، بادمجان، ماست، لیمو ترش، ارده، جعفری خرد شده، روغن زیتون، نمک و فلفل سیاه نیاز دارید.
بادمجانها را کباب میکنیم. بادمجانهای کبابی را در یک دیگ آب سرد غرق میکنیم و بعد از یکی دو دقیقه بیرون میآوریم و پوست سوخته را جدا میکنیم و در یک آبکش قرار میدهیم. بادمجانهای کبابی، ارده،ماست،آب لیمو و سیر پوست گرفته را در یک غذاساز میریزیم و مخلوط میکنیم. وقتی یک مخلوط یکدست در غذاساز ایجاد شد آن را در ظرف میکشیم و با روغن زیتون تزئین میکنیم.
۱۷. نرگسی اسفناج
این غذای سبک و مقوی تابستانی با برگهای اسفناج و تخممرغ به گل نرگسی شباهت دارد که شکوفا شده است. به همین علت، به آن نرگسی میگویند. برای طبخ این غذای کمهزینه تابستانی، باید برگهای اسفناج را بشویید و بپزید. سپس، آن را با سیر و پیاز تفت داده شده ترکیب کنید. در نهایت هم تخممرغ را روی اسفناج بریزید. تخممرغ را نباید هم زد تا نرگسی شکل زیباتری داشته باشد.
غذای رژیمی تابستانی
غذاهای تابستانه ایرانی معمولا سبک و رژیمی هستند. این غذاها با مواد اولیه خنککنندهای مانند خیار درست میشوند و میتوانند به خنکتر شدن روزهای گرم تابستانی کمک کنند.
۱۸. کوکو لوبیا سبز
برای درست کردن این غذای تابستانی باید لوبیا سبز خرد شده را نیمپز کنید و همراه با پیاز و سیر رنده شده، تخم مرغ، نمک و فلفل درون ظرفی بریزید. مایه این کوکو را مثل سایر کوکوها درون تابه سرخ کنید.
۱۹. گازپاچو

یکی دیگر از غذاهای بینالمللی که در تابستان بسیار مشهور است دسر گازپاچو است. بسیاری از ایرانیهایی که گازپاچو خوردهاند به شوخی به آن آبدوغخیار اسپانیایی میگویند. برای ساخت گازپاچو که غذای محبوب در اسپانیاست به گوجه فرنگی، خیار، پیاز، فلفل دلمهای سبز، لیموترش، پودر نان خشک، روغن زیتون، نمک و فلفل سیاه نیاز دارید.
خیارها، گوجهها و فلفلدلمهایها را نگینی خرد میکنیم. مرحله بعدی اضافه کردن آب لیمو ترش، روغن زیتون، نان خشک، نمک و فلفل و ۲ پیمانه آب است. بعد از مخلوط کردن همه مواد آن را در یخچال قرار دهید تا حسابی خنک شده و برای خوردن آماده شود.
غذای عصرانه تابستانی
عصرهای نسبتا خنک و دلنشین تابستانی را باید با خوردن غذاهای عصرانهای بگذرانید که از میوهها و مواد غذایی تابستانی آماده شدهاند. اگر قصد دارید یک دورهمی دوستانه در تابستان ترتیب بدهید اما هنوز نمیدانید کدام غذاها را آماده کنید، پیشنهاد میدهیم که از میوه و سبزیجات گریل شده، خوراک لوبیا چیتی و سالاد میوه شروع کنید.
۲۰. میوه و سبزیجات گریل شده

یکی از طعمهای کمتر تجربه شده تابستانی در ایران سبزیجات و میوه گریل شده است. تابستان فصل میوههای متنوع است و این بهترین فرصت برای تجربههای جدید است. هلو، شلیل، هندوانه، خیار و انبه از میوههایی هستند که میتوانید آنها را گریل کنید. گریل شده آنها در یک ظرف هم میتواند سالاد میوه شما را بسازد و هم یک دورچین مناسب برای سایر غذاها باشد.
۲۱. خوراک لوبیا چیتی
خوراک لوبیا غذای سبک و انرژیبخش برای عصرهای تابستانی است. این غذای تابستانی ساده با لوبیا چیتی خیس خورده، پیاز، رب گوجهفرنگی و سیبزمینی درست میشود. برای آماده کردن این خوراک باید ابتدا پیاز را تفت دهید و به آن رب گوجهفرنگی اضافه کنید. بعد از باز شدن رنگ رب گوجهفرنگی هم لوبیای خیس خورده را اضافه کنید. وقتی لوبیا با پیاز و رب کمی تفت داده شد، به آن چند لیوان آب اضافه کنید و اجازه بدهید تا لوبیا کاملا مغزپخت شود. برای بیشتر شدن لعاب خوراک لوبیا هم حین پخت به آن سیبزمینی پوست گرفته و خرد شده اضافه کنید.
کلام آخر
جذابیت و طعم دلنشین غذاهای مناسب فصل تابستان میتواند هر کارمند خستهای را به وجد بیاورد. این غذاها اغلب سرشار از مواد معدنی و ویتامینهایی هستند که به افزایش سلامت کارکنان کمک میکند. مامانپزیها نیز این نکته را بهخوبی میدانند و در هر تابستان منوی غذایی با عطر و طعم تابستانی تنظیم میکنند. آیا شما تابهحال طعم غذاهای تابستانی مامانپز را چشیدهاید؟ کدامیک از این غذاها را بیش از همه دوست داشتهاید؟
سؤالات رایج درباره غذای تابستانی
ناهار تابستانی چی درست کنم؟
آلبالو پلو، دلمه برگ مو، خورش بامیه، خورش آلو ترش، خورش غوره مسما، خورشت خیار و خورش قیسی غذاهای مفصل تابستانی و آب دوغ خیار، باباغنوش و کال جوش برخی از غذاهای سادهتر تابستانی هستند.
در تابستان چه غذاهایی بخوریم؟
غذاهای مخصوص تابستان باید سبک، مقوی و خنککننده باشند. برای تهیه غذاهای تابستانی از مواد اولیهای مانند خیار، بادمجان و میوههای تابستانی استفاده میشود.

