آخرین روز از تعطیلات نوروزی برای همه ما ایرانیان به معنای همنشینی با طبیعت و سپری کردن روزی در باغ‌ها و بوستان‌ها است. اغلب این روز را با خاطراتی خوش از صرف خوراکی و غذای مخصوص روز سیزده بدر در دامان طبیعت به یاد می‌آوریم اما آیا از فلسفه و تاریخچه این مناسبت باستانی چیزی می‌دانید؟ آیا می‌دانید بهترین غذاها برای سیزده به در کدام‌اند؟ در این مطلب از مامانپز، با تاریخچه روز طبیعت ایرانی‌ها و بهترین غذاها از انواع غذای سیزده بدر آشنا می‌شوید.
تاریخچه سیزده بدر
ممکن است شما نیز مانند بسیاری از افراد تصور کنید که سیزده به در به معنای روزی برای رها شدن از نحسی عدد سیزده است اما واقعیت این نیست. آیینی که در این روز برگزار می‌شود در واقع، نوعی مراسم آیینی برای بارش باران بوده است. مردم ایران باستان پس از برپایی جشنی دوازده روزه در فروردین که شامل دو نوروز کوچک و بزرگ می‌شد، به دامان طبیعت می‌رفتند تا پیروزی خدای باران بر اهریمن خشکسالی را جشن بگیرند و از او بارش باران بیشتر را درخواست کنند.
آنها در این روز با سپردن سبزه هفت سین خود به آب روان، آرزو می‌کردند تا سال جدید سالی پررونق باشد. رقص و پایکوبی، جشن گرفتن سیزده به در و انجام دادن کارهایی نظیر سبزه گره زدن توسط دختران و پسران جوان نیز از سایر آداب و رسوم سیزده به در به شمار می‌رود. علاوه‌براین، این جشن ایرانی با سرو انواع غذا و خوراکی مخصوص سیزده به در همراه می‌شود.
غذای سنتی سیزده بدر
همه جشن‌ها و آیین‌ها با سرو غذاها و خوراکی‌های مختلف رنگین‌تر می‌شوند و مراسم سیزده به در نیز از این قاعده مستثنی نیست. در این آیین باستانی، غذاهایی سرو می‌شوند که در ادامه، با مهم‌ترین آنها آشنا می‌شوید.
آش رشته
این آش قدیمی ایرانی در سفره بیشتر مراسم‌های قدیمی و سنتی ما حضور دارد؛ از غذاهای مناسب چهارشنبه سوری گرفته تا آیین‌های مذهبی، همیشه آش رشته یکی از محبوب‌ترین غذاها است. این آش غذاى ١٣ به در ایرانی نیز محسوب می‌شود.
برای درست کردن این آش در دامان طبیعت، می‌توانید نخود، لوبیا و عدس را بخیسانید و نیم‌پز کنید. در روز طبیعت، آنها را درون قابلمه یا دیگ روی آتش بریزید. سپس، سبزی آش را به قابلمه اضافه کنید. بعد از پخته شدن سبزی، رشته آشی را اضافه کنید و اجازه بدهید تا آش خوب جا بیفتد. طبخ این آش خوشمزه در طبیعت، همیشه یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های مراسم سیزده به در محسوب می‌شود.
سبزی پلو با ماهی
سبزی پلو با ماهی هم نوعی غذای شب عید محسوب می‌شود و هم می‌توان آن را در کنار کوکو سبزی به عنوان غذا برای ۱۳ بدر به حساب آورد. این غذای سنتی ایرانی را می‌توانید با انواع ماهی تازه یا حتی ماهی‌هایی که در روز طبیعت از رودخانه یا دریاچه می‌گیرید، بپزید.
غذای مرسوم سیزده بدر
برخی غذاها در طول زمان به غذای مناسب سیزده بدر تبدیل شده‌اند. در ادامه، با این غذاها آشنا می‌شویم.
کباب کوبیده
همیشه وقتی صحبت از دورهمی در طبیعت می‌شود، کباب‌های ایرانی حرف اول را می‌زنند. این غذاهای خوشمزه را می‌توان به راحتی روی آتش پخت. کباب کوبیده یکی از این کباب‌ها است. برای درست کردن کباب کوبیده باید از شب قبل گوشت چرخ کرده را با پیاز رنده شده که آب آن را گرفته‌اید، نمک، زردچوبه، فلفل، سماق و تخم مرغ خوب ورز دهید.
در روز سیزده به در، زغال‌ها را آتش بزنید و صبر کنید تا به زغال گداخته تبدیل شوند. سپس، مایه کباب را به سیخ بکشید و روی منقل بچینید. کباب‌ها باید مدام زیر و رو شوند تا نسوزند و کاملاً برشته شوند.
جوجه کباب
جوجه کباب بهترین غذا برای سیزده بدر است و طرفداران بسیاری دارد. برای طبخ این کباب خوشمزه باید گوشت مرغ را از شب قبل همراه با مخلفاتی نظیر پیاز، فلفل دلمه‌ای، لیمو، ماست، زعفران دم کرده، نمک، فلفل و زردچوبه مزه‌دار کنید. سپس، آن را در روز طبیعت، روی زغال گداخته کباب کنید و همراه با گوجه کبابی و پلوی زعفرانی نوش جان کنید.
سالاد الویه
این سالاد خوشمزه و سبک را می‌توانید از شب قبل آماده کنید. سیب زمینی و تخم مرغ آبپز و رنده شده، گوشت سینه مرغ پخته و ریش ریش شده، ذرت آبپز، هویج رنده شده، خیارشور خرد شده و سس مایونز را با هم ترکیب کنید و اجازه بدهید تا درون ظرف دربسته برای چند ساعت به سالادی بی‌نظیر تبدیل شوند. می‌توانید با استفاده از نان تست یا نان ساندویچی، از این سالاد فینگرفودهای خوشمزه‌ای درست کنید که مناسب سیزده به در هستند.
کتلت
انواع کتلت گوشت را می‌توانید هم در خانه و هم در دل طبیعت بپزید. به همین دلیل، این غذا یک غذای روز سیزده بدر به شمار می‌رود. برای درست کردن مایه کتلت، گوشت چرخ کرده را با پیاز و سیب زمینی رنده شده، آرد سوخاری، تخم مرغ، نمک، فلفل و زردچوبه ترکیب کنید. پس از چند ساعت، مایه را در روغن سرخ کنید. این غذا با گوشت چرخ کرده همراه با مخلفاتی نظیر سبزی خوردن و نان تازه جزو بهترین غذاهای سیزده به در و طبیعت‌گردی است.
غذا مخصوص ناهار سیزده بدر
برای صرف ناهار در طبیعت گزینه‌های دیگری نیز دارید. می‌توانید غذاهایی که در ادامه معرفی می‌شوند را صبح زود بپزید و ظهر موقع ناهار روی آتش گرم کنید.
لوبیا پلو
لوبیا پلو با گوشت چرخ کرده یا تکه‌ای یکی از محبوب‌ترین ناهارهای سیزده به در است. برای طبخ این غذای پلویی باید لوبیا سبز نیم‌پز شده را همراه با پیاز و گوشت چرخ کرده یا تکه‌ای تفت دهید و به آن زعفران دم‌کرده و رب گوجه فرنگی بیفزایید. این ترکیبات را لابه‌لای برنج نیم‌پز بریزید و اجازه بدهید تا لوبیا خوب دم بکشد و برای ناهار سیزده به در آماده شود.
کلم پلو
کلم پلو در شهرهایی مانند شیراز به عنوان غذای 13 بدر یا سایر مناسبت‌های ملی به شمار می‌رود. مایه این پلومخلوط با کلم خرد شده، گوشت چرخ کرده، پیاز و زعفران دم‌کرده آماده می‌شود و به آن رب گوجه فرنگی یا سبزی مخصوص شامل تره، ترخون، شوید و ریحان میفزایند. این مایه همراه با برنج نیم‌پز آبکشی شده داخل قابلمه ریخته و دم می‌شود.
کباب تابه‌ای
کباب دیگی همیشه جزو محبوب‌ترین غذاها برای طبیعت‌گردی است. برای طبخ این غذا، باید ابتدا مایه کباب کوبیده را آماده کنید. پس از آن، مایه کباب را درون تابه پهن کنید و تابه را روی آتش بگذارید. طعم کباب تابه‌ای که به این روش آماده می‌شود، با طعم کباب کوبیده زغالی تفاوت چندانی نخواهد داشت.
باقالی پلو
باقالی تازه و نوبرانه را می‌توانید برای طبخ یکی از بهترین ناهارهای سیزده به در به کار ببرید. باقالی را بپزید و همراه با برنج نیم‌پز آبکشی شده و شوید خشک یا تازه درون قابلمه دم کنید. این پلوی ایرانی را می‌توان در کنار مرغ یا گوشت گوسفند پخته شده با پیاز و زعفران نوش جان کرد.
خوراکی‌های سیزده بدر
رسم غذای سیزده بدر همیشه با صرف خوراکی‌های مخصوصی ادامه می‌یابد. این خوراکی‌ها در کنار غذاها بسته‌بندی شده و در دورهمی‌ها سرو می‌شوند. مهم‌ترین خوراکی‌هایی که در سیزده به در می‌توان سرو کرد، عبارت‌اند از:
- کاهو سکنجبین: کاهوی تازه و سکنجبین خوراکی‌هایی هستند که در روز طبیعت در فضای باز خورده می‌شوند. برای خوشمزه‌تر شدن این خوراکی می‌توانید به سکنجبین مقداری گلاب و سرکه نیز اضافه کنید.
- آجیل: آجیل و میوه خشک به عنوان خوراکی‌های سالم و مقوی به شما انرژی لازم برای گردش در طبیعت را می‌دهند. می‌توان این خوراکی را در بسته‌بندی مناسب به عنوان خوراکی سیزده به در به کمپینگ برد و آنجا در دورهمی‌ها نوش جان کرد.
- میوه‌های تازه: میوه‌های فصل بهار و خوراکی‌هایی مانند چغاله بادام را می‌توانید در کنار آجیل و میوه خشک سرو کنید. این خوراکی‌های خوشمزه همیشه طرفداران خاص خود را دارند.
کلام آخر
سیزده به در برخلاف تصور رایج روزی برای در کردن نحسی سیزده نیست، بلکه روزی برای رفتن به دامان طبیعت و سپری کردن اوقات خوش در آنجا است. انواع غذای سیزده بدر در کنار خوراکی‌های خوشمزه و مخصوص این روز به دورهمی‌ها جذابیت بیشتری می‌بخشند. در این مطلب، با بهترین غذاهای روز طبیعت ایرانی آشنا شدید. می‌توانید این غذاها را در این مراسم آیینی در کنار خانواده و دستان بپزید و نوش جان کنید.
سؤالات متداول
چه غذایی برای سیزده بدر مناسب است؟
جوجه کباب، کباب کوبیده، آش رشته، کتلت و سالاد الویه.