حبوبات مواد غذایی همه‌کاره‌ای هستند که تقریبا در هر غذای خوشمزه‌ای از آنها استفاده می‌کنیم. چه عاشق لوبیا چیتی و قرمه‌سبزی باشید و چه لپه و خورش قیمه یا لوبیا چشم‌بلبلی و پلو شوشتری را ترجیح بدهید، به‌هرحال باید از حبوباتی استفاده کنید که تازه مانده‌اند و طعم آنها تغییر نکرده است. در این مطلب، روش‌های نگهداری از حبوبات را می‌خوانید تا مطمئن شوید که این مواد غذایی برای مدتی طولانی تازه می‌مانند و از حشره زدن حبوبات خبری نیست.
چرا باید بهترین روش نگهداری حبوبات خشک را بدانیم؟
حبوبات تازه بهترین ترکیب برای انواع غذاها از خورشت‌هایی مانند خورش قیمه گرفته تا انواع آش‌های ایرانی به شمار می‌روند. برای اینکه این غذاها طعمی شگفت‌انگیز پیدا کنند، باید به نگهداری از حبوبات و تازه ماندن آنها توجه داشته باشید. علاوه‌براین، با نگهداری درست از حبوبات می‌توانید خانه و آشپزخانه خود را از شر حشرات موذی که اغلب از حبوبات تغذیه می‌کنند، در امان نگه دارید. بنابراین، شرایط درست نگهداری از حبوبات را باید یکی از اصول اولیه‌ای دانست که هر خانه‌دار موفقی آنها را می‌داند.
ﻧﮕﻬﺪاری ﺣﺒﻮﺑﺎت در ﻇﺮف ﻫﺎی ﻣﺨﺼﻮص
وقتی صحبت از نگهداری از حبوبات می‌شود، انتخاب ظرف مناسب برای حفظ کیفیت و طعم آنها حرف اول را می‌زند. ظروف نگهداری از حبوبات انواع مختلفی دارند. صرف‌نظر از ظرفی که انتخاب می‌کنید، باید قبل از نگهداری حبوبات آنها را کاملا تمیز و خشک کنید. وجود هر گونه رطوبت ممکن است به فاسد شدن حبوبات یا رشد کپک و حشرات منجر شود.
فراموش نکنید که ظرف حبوبات باید به اندازه کافی بزرگ باشد تا مقدار حبوباتی که می‌خواهید درون آن ذخیره کنید، برای منبسط شدن فضای کافی داشته باشد. از پر کردن بیش از حد ظرف حبوبات خودداری کنید چون حبوبات به هم فشرده می‌شوند و امکان کپک زدنشان افزایش می‌یابد.
گاهی برای نگهداری از حبوبات از هر ظرفی که به دستمان می‌رسد استفاده می‌کنیم اما این کار درست نیست. بهترین ظرف‌های نگهداری حبوبات به ۴ دسته تقسیم می‌شوند.
۱. ظروف شیشه‌ای
ظروف شیشه‌ای بهترین انتخاب برای نگهداری از حبوبات هستند. این ظرف‌ها در برابر هوا و رطوبت مقاومت می‌کنند. این ویژگی در تازه ماندن حبوبات نقش مهمی دارد. شیشه‌های میسون یا هر ظرف شیشه‌ای فاقد هوا با درپوش پلاستیکی برای نگهداری حبوبات ایده‌آل هستند.
۲. ظروف پلاستیکی
اگر می‌خواهید از ظروف پلاستیکی برای نگهداری از حبوبات استفاده کنید، سراغ ظروفی بروید که فاقد BPA مضر هستند و درب محکمی دارند. مطمئن شوید که ظرف پلاستیکی تمیز و بدون بو است تا بر طعم حبوبات تأثیری نگذارد.
۳. کیسه‌های زیپ‌دار
این کیسه‌ها را احتمالا بارها برای نگهداری از سبزیجات در فریزر به کار برده‌اید اما آیا می‌دانید که حبوبات هم در این کیسه‌ها تازه می‌مانند؟ این کیسه‌ها کیفیت بالایی دارند و می‌توانید درب آنها را محکم کنید. به این ترتیب، رطوبت و هوا به حبوبات صدمه‌ای نمی‌رسانند.
۴. کیسه وکیوم
کیسه‌های وکیوم هم برای نگهداری طولانی‌مدت حبوبات مناسب هستند. این کیسه‌ها مانع از رسیدن هوا به حبوبات می‌شوند. در نتیجه، نه طعم حبوبات عوض می‌شود و نه محیط مناسبی برای رشد حشرات ایجاد می‌کنید. البته، برای استفاده از این کیسه‌ها به دستگاه سیلر هم نیاز دارید.
مکان نگهداری از حبوبات هم مهم است
محل نگه داشتن حبوبات هم به اندازه انتخاب ظرف حبوبات اهمیت دارد. برای انتخاب مکان نگهداری حبوبات باید به ۴ عامل مهم توجه کنید. این عوامل عبارت‌اند از:
- خشک و خنک: حبوبات باید در جای خشک و خنک نگهداری شوند. از قرار دادن آنها در معرض نور مستقیم خورشید یا مناطق مرطوب خودداری کنید. ماندن ظرف حبوبات در چنین جاهایی باعث خراب شدن یا کپک زدن حبوبات می‌شود.
- دور از منبع گرما: برخی از افراد حبوبات را در قفسه‌ها یا کابینت‌های نزدیک به اجاق گاز نگه می‌دارند اما این کار اشتباه است. گرمای بیش از حد حبوبات را زودتر خراب می‌کند و باعث کوتاه شدن عمر مفید آنها می‌شود.
- فضای دربسته: مطمئن شوید که محل نگهداری از حبوبات فضایی دربسته باشد یا حداقل هوا در آن جریان داشته باشد. قرار گرفتن در معرض اکسیژن باعث اکسیداسیون و فاسد شدن حبوبات می‌شود.
- نگهداری دور از موادی که بوی تندی دارند: حبوبات بوهای قوی را سریع جذب می‌کنند. بنابراین، باید آنها را دور از موادی که بوی تندی دارند مانند ادویه‌جات، پیاز یا مواد شوینده نگهداری کنید. این کار باعث می‌شود طعم طبیعی حبوبات حفظ شود.
طرز نگهداری حبوبات در کابینت
برخی از مکان‌ها مثل انباری، قفسه‌ها یا کابینت برای نگهداری از حبوبات ایده‌آل هستند. این مکان‌ها معمولا دمای خنک و رطوبت اندکی دارند. اگر در شهری با آب‌وهوای مرطوب زندگی می‌کنید یا دمای هوا نوسان قابل توجهی دارد، بهتر است جایی را برای قرار دادن ظرف نگهداری حبوبات انتخاب کنید که می‌توانید دما و آب‌وهوای آن را کنترل کنید.
نگهداری حبوبات در یخچال
حبوبات را می‌توانید درون یخچال هم نگهداری کنید. برای این کار باید در وهله اول از ظروف دربسته پلاستیکی یا شیشه‌ای استفاده کنید. دمای هوای یخچال هم باید بین ۱.۷ تا ۴.۴ درجه سانتی‌گراد ثابت باشد. به ظرف حبوبات هم برچسب بزنید تا هر از گاهی زمان نگهداری از حبوبات را بررسی کنید. حبوبات را باید ظرف ۴ تا ۵ ماه مصرف کرد.
نگهداری حبوبات در فریزر
نگهداری حبوبات پخته در فریزر بهترین راه برای اطمینان از تازه ماندن آنها است. برای این منظور، باید ابتدا حبوبات را خوب بخیسانید و آب آنها را چندین مرتبه تعویض کنید. پس از آن، حبوبات را با آب نیم‌پز کنید. در مرحله بعدی، حبوبات را کاملاً آبکشی کرده و اجازه بدهید تا خنک شوند. بعد از خنک شدن حبوبات، آنها را درون کیسه وکیوم بریزید و به فریزر منتقل کنید. حبوباتی که به این شکل آماده شده را می‌توانید تا سه ماه درون فریزر نگهداری کنید.
شرایط نگهداری از حبوبات را در نظر بگیرید
قبل از هر کاری، باید حبوبات را خشک و تمیز کنید. برای درست خشک کردن و تمیز کردن حبوبات این کار‌ها را انجام بدهید:
۱. مواد زائد را از حبوبات جدا کنید. معمولا عادت داریم حبوبات را پیش از طبخ غذا پاک کنیم اما بهتر است این کار را موقع ذخیره کردن حبوبات انجام بدهید. حبوبات را روی یک سینی تمیز بریزید و هر گونه ماده زائد مثل سنگ یا شاخه کوچک و خشک را از آن جدا کنید.
۲. حبوبات را بشویید. بله، درست خواندید. حبوبات را باید قبل از ذخیره‌سازی تمیز بشویید تا هر گونه آلودگی یا گرد و غبار از بین برود. برای این کار می‌توانید از یک آبکش استفاده کنید.
۳. حبوبات را خیس کنید. معمولا برای طبخ برخی از حبوبات آنها را از شب قبل خیس می‌کنیم اما می‌توانید این کار را قبل از ذخیره‌سازی حبوبات هم انجام بدهید. حبوباتی مثل لوبیا را درون ظرف آب بریزید و اجازه بدهید که برای مدت ۸ تا ۱۲ ساعت خیس بخورد. سپس، آن را کاملا آبکشی کنید. توجه داشته باشید که این کار فقط برای حبوبات درشت‌تر مثل نخود و لوبیا به کار می‌رود و برای حبوباتی مانند عدس یا لپه نیازی به این کار نیست.
۴. حبوبات را خشک کنید. حبوبات را روی یک دستمال تمیز یا حوله کاغذی پهن کنید و اجازه بدهید تا کاملا خشک شود.
با تمیز کردن حبوبات پیش از نگهداری، می‌توانید هر گونه ناخالصی را از بین ببرید و مطمئن شوید که آنها در بهترین شرایط برای مدت‌زمانی طولانی سالم و خوش‌طعم باقی می‌مانند.
بررسی حبوبات را فراموش نکنید
بررسی منظم حبوبات، آنها را از فاسد شدن در امان نگه می‌دارد. موقع بررسی حبوبات به ۴ نکته توجه کنید:
- کپک نداشته باشند. حبوبات را زیر و رو کنید و به دنبال لکه‌ها یا تغییر رنگ آنها باشید. اگر متوجه وجود کپکی شدید، بلافاصله حبوبات کپک‌زده را دور بریزید.
- بوی غیر عادی ندهند. بوی نامطبوع یا غیرعادی حبوبات نشان‌دهنده فاسد شدن آنهاست. حبوبات تازه بوی تند یا ترشیدگی ندارند.
- بافت حبوبات را بررسی کنید. اگر حبوبات لزج شده یا بافتی غیرعادی دارند، نشانه این است که در حال خراب شدن هستند و باید دور انداخته شوند.
- آفاتی نداشته باشند. حبوباتی که هر گونه شپشک یا حشره دارد، فاسد شده است. حتی اگر این حشرات را از بین ببرید، باز هم احتمال اینکه تخم آنها در حبوبات باقی مانده باشد هست. بنابراین، بهتر است این حبوبات را کلا دور بریزید.
روش های نگهداری حبوبات در دراز مدت
در صورتی که بهترین روش نگهداری حبوبات را به کار ببرید، می‌توانید مطمئن باشید که این مواد غذایی تا یک سال سالم می‌مانند. همان‌طور که اشاره کردیم، حبوبات باید دور از گرما، نور مستقیم خورشید و رطوبت باشند تا تازه و سالم بمانند.
علاوه‌براین، می‌توانید به ظروف حبوبات نمک فراوان اضافه کنید تا از شر حشرات موذی در امان بمانند. نگهداری از حبوبات لابه‌لای برگ درخت گردو یا اضافه کردن میخک خشک شده به آنها نیز می‌تواند به سالم ماندن آنها در درازمدت کمک کند.
دلیل خراب شدن حبوبات چیست؟
در صورتی که از حبوبات به روش‌هایی که به آنها اشاره کردیم نگهداری نکنید، باید منتظر باشید تا کم کم سر و کله حشرات موذی مانند شپشک پیدا شود. این حشرات که باعث خراب و پوک شدن حبوبات می‌شوند، در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کنند و حبوبات منبع تغذیه آنها می‌شود.
حبوبات خیس شده را چگونه نگهداری کنیم؟
طرز نگهداری حبوبات خیس خورده نیز به بهبود کیفیت غذاهای شما کمک می‌کند. بهتر است حبوباتی که برای طبخ غذاها به کار می‌برید، حداکثر ۲۴ ساعت در آب بمانند و آب آنها مدام تعویض شود. همچنین، می‌توانید این حبوبات را درون یخچال قرار دهید تا دیرتر فاسد شوند. به‌هرحال، نباید حبوبات خیس شده را برای مدتی طولانی در آب نگهداری کنید زیرا احتمال فاسد شدن یا حتی جوانه زدن آنها بیشتر خواهد شد.
سخن پایانی
نگهداری از حبوبات باید به درستی انجام شود تا تازگی و خوش‌طعمی آنها حفظ شود و برای مدتی طولانی خواص مفید خود را حفظ کنند. فراموش نکنید که برای نگهداری از حبوبات از ظروف تمیز و خشک استفاده کنید و آنها را از گرما، رطوبت و هوای آزاد دور نگه دارید. نگهداری حبوبات قدیمی و تازه در یک ظرف هم ممکن است به رشد شپشک و حشرات کمک کند.
سؤالات رایج
حبوبات تا چند سال قابل استفاده است؟
تا یک سال.
چه حبوباتی باید در یخچال نگهداری شود؟
۳ تا ۶ ماه.
چه عواملی موجب خراب شدن حبوبات می‌شوند؟
گرما، رطوبت و نور خورشید.
بهترین شرایط نگهداری از حبوبات چیست؟
نگهداری در محیط خشک، خنک و کم‌نور.