انتخاب غذای مناسب برای شام گاهی به سختترین کار دنیا تبدیل میشود. اغلب در ساعات پایانی روز تا ساعتها به این فکر میکنیم که شام چی بپزیم اما در نهایت به غذاهای آماده رضایت میدهیم. اگر شما هم بیشتر اوقات با این مشکل مواجه میشوید، این مقاله از مامانپز مخصوص شماست. در این مقاله، فهرستی از پیش غذاها و غذاهای ایرانی برای شام را معرفی میکنیم.
خوراکهای ایرانی
خوراکهای ایرانی یکی از متنوعترین خوراکهای جهان هستند. این مهمترین غذاهای ایرانی برای شام معمولا با مواد اولیه سادهای تهیه میشوند و آماده کردن آنها نیازی به وقت زیادی ندارد.
۱. سالاد الویه
هرچند این سالاد را اولین بار روسها درست کردند، اما ایرانیها آنقدر مواد اولیه این غذا را تغییر دادهاند که میتوان گفت در حال حاضر، دستور پخت غذای ایرانی با نام سالاد الویه با رسپی این غذا در سراسر جهان متفاوت است. امروزه، به هر دورهمی ساده یا مهمانی خانوادگی که پا بگذارید، احتمالا سالاد الویه را به عنوان یکی از غذاهای اصلی آن مهمانی جلوی شما میگذارند.
۲. کشک بادمجان
این غذای ساده و ارزان برای شام گاهی اوقات به عنوان پیشغذا خورده میشود و در بعضی از مواقع هم در نقش شامی سریع و سبک ظاهر میشود. با اینکه خاستگاه اصلی این غذا زنجان است اما در شهرهای دیگر هم این غذا با دستورپختهای مختلف آماده میشود.
بعضی اوقات کشک بادمجان با حلیم بادمجان اشتباه گرفته میشود. حلیم بادمجان غذایی اصفهانی با ترکیباتی شبیه به کشک بادمجان است که در آن گوشت و برنج هم ریخته میشود.
۳. آبدوغ خیار
در شبهای گرم تابستان هیچ چیز به اندازه یک کاسه آبدوغ خیار نمیچسبد. این غذای اصیل ایرانی با ترکیباتی مثل گردو، کشمش و پیازچه طعم خاطرهانگیزی دارد و خاطره یک ظهر یا شب تابستانی در سالهای دور را برایتان تداعی میکند.
۴. نرگسی اسفناج
نرگسی اسفناج یک غذای ایرانی بدون گوشت است که ترکیباتی ساده دارد. این خوراک اصیل از تخممرغ و اسفناج تشکیل شده است. رنگ سبز، زرد و سفید این غذا به گل نرگس شباهت دارد. به همین دلیل، به آن نرگسی گفته میشود.
۵. دلمه برگ مو
دلمههای ایرانی انواع مختلفی دارند و مشهورترین آنها دلمه برگ مو است. این غذای سبزرنگ و مقوی بهسادگی خورده میشود. بنابراین، میتوان از آن به عنوان غذای شرکتی یا یک شام ساده ایرانی نام برد.
۶. عدسی
عدسی از آن دسته خوراکهاست که هم میتوانید آن را به عنوان صبحانه یا میانوعده بخورید و هم میتواند غذای اصلی شامتان باشد. برای طبخ این غذای خوشمزه فقط به عدس، سیب زمینی و آب نیاز دارید.
۷. اشکنه
این خوراک گیاهی در روزگاران قدیم یکی از غذاهای رایج در ایران بهویژه خراسان بوده است. در گذشته، مهمان سفره هر خانهای که میشدید حتما یک کاسه اشکنه هم میدیدید. اشکنه در ایران قدیم به اندازهای ارج و قرب داشته که حتی در سفرههای شاهانه هم جا میگرفت. بهطورمثال، «میرزا علیاکبرخان کاشانی» آشپزباشی مخصوص دربار ناصرالدینشاه در کتاب «سفره اطعمه» از ۸ نوع اشکنهای که برای این شاه قاجاری میپخته میگوید.
۸. جغور بغور
جغور بغور یا جغول بغول غذایی زنجانی است که با دل، جگر و قلوه گوسفند درست میشود. با اینکه زنجانیها اغلب این غذا ایرانی خوشمزه را به عنوان صبحانه میخورند اما میتوانید آن را برای شام هم میل کنید.
۹. پیازو
پیازو را هم زنجانیها ابداع کردهاند. این غذا به آش یا اشکنه شباهت بسیاری دارد. برای تهیه این غذا عدس، آلوچه و برگه زردآلو، پیاز، گردو، رب گوجهفرنگی و روغن حیوانی را با یکدیگر ترکیب میکنند. برای پخت یک پیازوی اصیل باید از تورتا استفاده کنید. تورتا به کفی گفته میشود که زمان جوشاندن روغن زرد به دست میآید.
۱۰. عنکاس
در جنوب ایران به ماهی مرکب عنکاس یا انکاس گفته میشود. اهالی هرمزگان با این ماهی مرکب کباب و خوراک خوشمزهای میپزند. برای درست کردن خوراک عنکاس از خرما، رب گوجهفرنگی، پیاز، روغن و ادویهجات جنوبی استفاده میشود.
۱۱. کال جوش یا کله جوش
کالجوش این غذای گیاهی و سنتی را هم به عنوان پیشغذا میخورند و هم میتواند یک شام سریع، مقوی و خوشمزه باشد. با اینکه اصفهانیها مبدع این غذا بودهاند اما امروزه مردم شهرهایی مثل تبریز، کرمان، مشهد، زنجان و اراک هم برای این غذا دستورپختهای متفاوتی دارند.
۱۲. یتیمچه
در غذاهای ایرانی همیشه گوشت حرف اول را میزند. به همین دلیل، ایرانیهای قدیم به این غذای بدون گوشت یتیمچه میگفتند. با اینکه یتیمچه از غذاهای تهرانیهای قدیم است اما در حال حاضر، در شهرهای دیگر ایران مانند تبریز، ارومیه، شیراز، کاشان و اراک یتیمچه با ترکیبات و دستورپختهای مختلف پخته میشود.
۱۳. واویشکا
بعد از جنگ جهانی دوم که روسها به ایران پاگذاشتند، این غذا را هم با خود آوردند. امروزه واویشکا یکی از غذاهای اصیل گیلکی شده و هم به صورت گیاهی و هم با گوشت مرغ یا گوسفند طبخ میشود. واویشکا را میتوانید همراه با نان تازه، سبزی خوردن، سالاد و ماست به عنوان خوراکی برای شام نوش جان کنید.
۱۴. دوپیازه
دوپیازه از آن دسته خوراکهاست که در هر شهر دستورپخت خاص خود را دارد. مشهورترین دوپیازه دوپیازه آلوی شیرازی است اما دوپیازه میگوی بوشهری هم حرفهایی برای گفتن دارد. البته، ماجرای دوپیازه به همین جا ختم نمیشود. دوپیازههای گوشت، سیبزمینی، بادمجان، مرغ و تخممرغ هم از انواع دیگر این خوراک خوشمزه هستند که هرکدام دستورپخت مخصوص خود را دارند.
۱۵. تاس کباب
در گذشته غذا ایرانی ساده را در ظرفهای مسی میپختند. به همین علت هم به آن تاس کباب میگویند. تاس کباب ترکیبی از گوشت تازه و سبزیجات است و میتوانید آن را به عنوان یک شام خوشمزه به همراه نان، ماست یا سالاد میل کنید.
کوکوها، کتلتها و شامیها؛ غذاهای نونی برای شام
بخش مهمی از خاطرات کودکی ما به کوکوها و کتلتهایی مربوط میشود که مادرانمان میپختند. کمتر کسی را سراغ داریم که به یک وعده کوکو، کتلت یا شامی خانگی نه بگوید. این غذاهای خوشمزه را میتوان به فهرست غذاهای ایرانی برای شام اضافه کرد. بههرحال، بعد از یک روز شلوغ کاری، هیچچیز به اندازه یک بشقاب کوکو یا کتلت خوشعطر و نان تازه نمیچسبد.
۱. کتلت گوشت یا شامی کباب
همیشه با شنیدن نام کتلت اول از همه به یاد کتلت گوشت یا سیبزمینی میفتیم. این غذای اصیل را باید با دستپخت مادران ایرانی نوش جان کنید تا واقعا از طعم آن لذت ببرید. برای طبخ این کتلت خوشمزه باید سیب زمینی را با پیاز، گوشت چرخ کرده و ادویه جات معطر ترکیب و سرخ کنید تا طعم بهشتی آن را بچشید.
۲. کوکو سیب زمینی
باید از عاشقان سینهچاک سیبزمینی باشید تا ارزش واقعی کوکو سیبزمینی را درک کنید. هر خانواده ایرانی برای پخت این کوکوی پرطرفدار دستورپختی مختص به خود دارد. این غذا را با سیب زمینی رنده شده بپزید یا آبپز، چندان مهم نیست چون در هر صورت، لذیذترین شام دنیا است.
۳. کوکو سبزی
یکی از سالمترین انواع غذا ایرانی همین کوکو سبزی است. بعضیها این کوکو را به صورت گرم دوست دارند و برخی دیگر ترجیح میدهند تا کوکوی سرد شده بخورند. کوکو سبزی با ترکیبات جذابی که دارد، میتواند مدال یکی از بهترین غذاهای ایرانی برای شام را بگیرد.
۴. کوکو مرغ
کوکو مرغ با ترکیباتی مثل سینه مرغ، پودر سوخاری و تخممرغ غذایی سبک برای شام است. این غذا را هم یک شام سبک ایرانی خواهد بود و هم جزو پیش غذاهای خوشمزه محسوب میشود.
۵. کوکو شیرین
اگر طرفدار غذاهای شیرین هستید، باید حتما این غذای مشهدی یا قزوینی را امتحان کنید. کوکو شیرین از موادی مثل سیبزمینی، تخممرغ، شکر، گلاب و زعفران درست میشود.
۶. شامی پوک
شامی پوک از غذاهای خطه سرسبز گیلان است که معمولا در ماه رمضان خورده میشود. گیلانیها برای تهیه این نوع شامی لپه، سیبزمینی، پیاز، گوشت گوساله و تخممرغ را با یکدیگر ترکیب و سرخ میکنند.
۷. شامی آرد نخودچی
این شامی خوشطعم یکی از قدیمیترین انواع شامی محسوب میشود. برخی آن را متعلق به اصفهان میدانند و بعضی میگویند که خاستگاه آن تهران یا شمال کشور است. برای پخت این غذای خوشمزه باید آرد نخودچی تازه استفاده کنید تا مزه یک شامی واقعی را بچشید.
سایر انواع غذاهای نونی برای شام
قضیه شامیهای خوشرنگ و عطر ایرانی به همینجا ختم نمیشود. در هر گوشه از ایران از شمال گرفته تا جنوب دستورپختهای مختلفی برای شامی وجود دارد. برخی دیگر از انواع شامی که میتوانید به عنوان یک شام ایرانی سراغ آنها بروید، عبارتاند از:
- ترشه شامی گیلانی
- شامی بابلی
- شامی سبزی
- شامی مربا
- شامی ماهی کیلکا
- شامی مرغ
- شامی سویا
- شامی بادمجان
آشهای شناسنامهدار ایرانی
هیچ غذایی به اندازه آش در میان ایرانیها محبوب نبوده است. این غذای آبکی آنقدر میان مردم این سرزمین طرفدار دارد که برای مراسمهای مختلف آشهای گوناگونی میپختهاند. حتی در ضربالمثلهای قدیمی هم سروکله آش همیشه پیداست. بنابراین، اگر بخواهیم از لیست غذا ساده ایرانی برای شام نام ببریم، نمیتوانیم به نامهای این غذاهای خوشمزه قدیمی اشاره نکنیم.
۱. آش رشته
این آش محبوب ایرانی را اولین بار اصفهانیها با ترکیب کردن حبوبات، سبزی و رشته آشی پختهاند. ترکیب خاطرهانگیز این آش میتواند به پایانی خوش برای یک روز کاری خستهکننده تبدیل شود. اگر وقت یا حوصله کافی برای پخت آش رشته ندارید، میتوانید این کار را به مامانپزیها بسپارید. در مامانپز این آش رنگ و بویی خانگی و اصیل دارد.
۲. آش دوغ
مبدع این آش سفیدرنگ اردبیلیها بودهاند. در این استان به آش دوغ «دوغا» هم میگویند. کردزبانها هم آش دوغ مخصوص خود را دارند که به «دوکلیو» معروف است. این آش با ترکیباتی مثل حبوبات، سبزیجات تازه و دوغ در شهرهای دیگری مثل اصفهان، کاشان، همدان، چهارمحلوبختیاری و شیراز هم پخته میشود. اگر به دنبالی غذایی سبک برای شام هستید، این غذای سرشار از کلسیم یکی از بهترین گزینهها برای شماست.
۳. آش شله قلمکار
این آش قدیمی از آن دسته آشهایی است که در مراسمهای مذهبی به عنوان نذری پخته میشوند. البته، برای اینکه آش شله قلمکار اصیل بپزید باید تمام ترفندها و فوتوفنهای مربوط به آن را بدانید.
۴. آش جو
آش پرخاصیت جو از گذشته به عنوان یکی از آشهای خوشعطر و طعم زینتبخش سفره مهمانیها و دورهمیهای ایرانیها بوده است. این آش را میتوانید از مامانپز با دستپخت مامان فلور، مامان سها و مامان منیر سفارش بدهید.
۵. آش سبزی شیرازی
با اینکه معمولا شیرازیها این آش را برای صبحانه میخورند اما میتواند یک شام خوشمزه هم باشد. آش سبزی با ترکیباتی مثل گوشت، سبزی و حبوبات اشتهای هر کارمند خستهای را باز میکند.
سایر آشهای ایرانی
ایرانیها آشهای معروف دیگری هم دارند که میتوانید آنها را به عنوان یک شام جذاب نوش جان کنید. بعضی از مشهورترین آشهای دیگر ایرانی عبارتاند از:
- یوان آش
- آش ترخینه
- آش یارمه
- آش پرپوله
- آش انار
- آش دنگو
- آش بی بی سهشنبه
- آش برنج
- آش شولی
- آش کشک
- آش ماست
- آش غوره
- آش گندم
- آش بلغور
- آش گوجه
- آش آلوچه
- آش اسفناج
- آش ترشی شمالی
- آش بادمجان
- آش اماج
- آش دندانی
- آش کارده شیرازی
- آش ترخینه یا سیرابی
- آش دوغ آذربایجانی و لری
- آش مصفی شهرکردی
- آش آخورک کازرونی
غذاهای محلی؛ بهترین غذاهای ایرانی برای شام
بعضی از غذاهای ایرانی به منطقهای خاص تعلق دارند و هنوز با گذشت سالیان طولانی هیچکس نتوانسته دستورپختی شبیه به آنها ابداع کند. نام این غذاها را هم باید به لیست غذاهای ایرانی برای شام اضافه کرد.
۱. خوراک بندری
اگر یکبار طعم سوسیس بندری اصیل جنوبی را امتحان کنید، برای همیشه عاشق آن خواهید شد. این غذای خوشخوراک یکی از محبوبترین غذاهای ایرانی برای شام است که هر کسی نمیتواند از خیر آن بگذرد.
۲. میرزاقاسمی
اگر بخواهید غذاهای گیلکی را نام ببرید، حتما به میرزاقاسمی هم اشاره میکنید. این غذای گیاهی محلی یکی از سادهترین غذاهای ایرانی برای شام است که از ترکیب بادمجان کبابی، گوجهفرنگی، تخممرغ و سیر پخته میشود.
۳. باقلا قاتق
گیلانیها یک غذای مشهور دیگر هم دارند: باقلا قاتق. این غذای محلی از باقلای رشتی، شوید و تخممرغ درست میشود. با اینکه این خوراک نوعی پیشغذا محسوب میشود اما میتوانید باقلا قاتق را همراه با نان تازه یا برنج به عنوان شام نوش جان کنید.
۴. فلافل اهوازی
اگر تابهحال به اهواز سفر کرده باشید حتما طعم این فلافل بینظیر را چشیدهاید. فلافل اصیل از نخود و ادویههای تند درست میشود. خوزستانیها فلافل را همراه با نان تازه، گوجهفرنگی، خیارشور و ترشیهای محلی میخورند.
۵. سمبوسه سیبزمینی
نمیتوانیم از فلافل به عنوان یک غذای محلی نام ببریم و به سمبوسه اشارهای نکنیم. این غذای ساده و فوری از نان لواش، سیبزمینی و سبزیجاتی مثل جعفری درست میشود و طعم نسبتا تندی دارد.
۶. شله مشهدی
اگر از یک مشهدی نام غذای مورد علاقهاش را بپرسید، امکان ندارد که به آش شله اشاره نکند. شله مشهدی معمولا در مناسبتهای مختلف به صورت نذری پخته میشود. در طبخ این غذا از مواد اولیه تازهای مثل گوشت گوسفند، حبوبات، برنج و بلغور گندم استفاده میکنند.
۷. سرگنجشکی
اگر به زمان شام نزدیک میشوید و هنوز نمیدانید چه غذایی بپزید، سراغ سرگنجشکی بروید. سرگنجشکی غذایی فوری و خوشمزه است که با گوشت چرخکرده درست میشود. اصفهانیها این خوراک مقوی را با نان تازه، ماست یا سالاد میخورند.
۸. گوزلمه
«گوزلمه» در زبان ترکی یعنی «صبر نکن» یا «منتظر نباش». اهالی ارومیه سیر، تخممرغ، ماست و روغن را با یکدیگر ترکیب میکنند و به آن گوزلمه میگویند. این خوراک فوری نوعی پیشغذاست که میتوانید روی آن به عنوان شام هم حساب کنید.
۹. خورش ماست
هرچند به این غذا نام خورش دادهاند اما بیشتر شبیه به دسری شیرین است. خورش ماست یکی از غذاهای ثابت سفره اصفهانیهاست. برای تهیه این پیشغذا یا شام سبک از گوشت گردن گوسفند، ماست چکیده، زعفران و شکر استفاده میشود.
۱۰. خوراک لوبیا پیله
این خوراک غذای محلی استان البرز است. مردم این منطقه لوبیا چیتی همراه با غلاف را با پیاز، گوشت گوسفند، سیبزمینی و گوجهفرنگی میپزند و در تابستان به عنوان خوراک لوبیا میخورند.
۱۱. شِله امیری
شله امیری ظاهری شبیه به آش یا حلیم دارد. این غذا را معمولا ایلامیها برای درمان سرماخوردگی میخورند. بااینحال، اگر هوس یک شام خوشمزه ایرانی کردهاید، میتوانید شله امیری بپزید. این غذای محلی از ترکیب ماش، برنج عنبربوی محلی، پیاز و روغن محلی درست میشود.
۱۲. شش انداز زنجانی
اگر در شب چهارشنبهسوری مهمان سفره اهالی زنجان شوید، احتمالا این غذا را میبینید. ششانداز زنجانیها خوراکی حاوی خرما، گردو، کشمش، پیاز، شیره انگور و تخممرغ است.
۱۳. کلانه
کردزبانها یک نان محلی خوشمزه با قدمتی ۳۰۰ساله دارند. کلانه که به پیتزای کردی هم مشهور است در شهرهای کردستان و کرمانشاه پخته میشود. برای درست کردن این نان محلی از آرد، آب یا شیر، کره یا روغن حیوانی، زعفران، تره یا پیازچه و سبزیجات محلی مثل پیچک محلی، کنیوال و تره کوهی استفاده میکنند. کلانه در کنار ماست یا دوغ میتواند به یک شام سبک محلی تبدیل شود.
۱۴. شله ماسی
شله ماسی یکی از غذاهای استان کهگیلویهوبویراحمد است و عشایر این استان آن را ابداع کردهاند. برای تهیه این شام سبک باید برنج، دوغ، پونه، پیاز و کره محلی را با یکدیگر ترکیب کنید.
۱۵. همیس خوزستانی
همیس یا حمیس توله غذایی دزفولی است که ظاهری شبیه به قرمهسبزی دارد. دزفولیها برای تهیه این غذای خوشمزه از پنیرک که به آن توله میگویند، پیاز و سیر سرخشده، پودر لیموعمانی، ادویهجات و رب انار استفاده میکنند. این غذا را میتوانید با برنج یا نان تازه نوش جان کنید.
۱۶. سوپ بلغور ارومیه
«یارما شورباسی» یا همان سوپ بغور یکی از غذاهای لذیذ اهالی ارومیه است. اگر معتقدید که سوپ میتواند یک شام سبک باشد، کافیست بلغور گندم، لوبیا قرمز، نخود، پیاز، سیبزمینی، فلفل دلمهای، گوجهفرنگی، فلفل سبز تند، ادویهجات، مرزه خشک و رب گوجهفرنگی را با یکدیگر ترکیب کنید تا سوپ بلغور حاضر شود.
پیش غذای ایرانی برای مهمانی شام
در کنار لیست غذا ایرانی برای شام باید به پیش غذاهایی که معمولاً در وعده شام سرو میشوند هم اشاره کنیم. غذاهای سبک ایرانی از آشها گرفته تا انواع خوراکها و حتی برخی از غذاهای محلی مانند فلافل و سمبوسه را میتوان به فهرست پیش غذاهای ایرانی برای شام اضافه کرد. علاوهبراین، میتوانید بورانیها و سوپهای ایرانی را هم به عنوان پیش غذا برای شام سرو کنید. در ادامه، با نمونههایی از این پیش غذاها آشنا میشوید تا از آنها ایده بگیرید.
۱. بورانی اسفناج
بورانی اسفناج یک دیپ ایرانی است که فواید تغذیهای بسیاری هم دارد. این پیش غذای ایرانی از ترکیب اسفناج و ماست درست میشود اما شما میتوانید به آن سیر تازه و مغز گردوی خرد شده هم اضافه کنید. اگر هم برای درست کردن این دیپ اسفناج ایرانی فرصت کافی ندارید، میتوانید آن را از مامانپز سفارش بدهید.
۲. بورانی بادمجان
بورانی بادمجان با عطر بادمجان دودی از غذاهای سنتی شمال ایران است. این غذای خوشمزه با سیر تازه، بادمجان کبابی و ماست محلی آماده میشود.
۳. سوپ جو
سوپ جو یکی از قدیمیترین سوپهایی است که در سفره ایرانیها دیده میشود. این سوپ را میتوانید به عنوان پیش غذا برای شام بپزید. فقط کافیست جو پوست کنده را همراه با گوشت سینه مرغ، هویج و پیاز خرد شده بپزید و به آن رب گوجهفرنگی، آبلیمو، نمک و فلفل اضافه کنید.
۴. سوپ یا خوراک دال عدس
خوراک دال عدس جنوبی که به صورت سوپ سرو میشود هم میتواند پیش غذای ایرانی شما باشد. برای طبخ این خوراک دال عدس را همراه با پیاز تفت داده شده، سیب زمینی و آب میپزند و به آن رب گوجهفرنگی، نمک، زردچوبه و فلفل اضافه میکنند. برای خوشمزهتر شدن آن هم میتوانید به آن کمی آب نارنج اضافه کنید.
۵. تارت میرزاقاسمی
اگر به درست کردن یک پیش غذای فانتزی فکر میکنید، پیشنهاد میدهیم که تارت میرزا قاسمی بپزید. برای تهیه این فینگر فود ایرانی باید ابتدا میرزا قاسمی را بپزید و آن را درون خمیر تارت که ترکیب آرد سفید، کره، مقداری آب، نمک و تخممرغ همزده درست میشود بریزید. البته، خمیر تارت را باید اول به صورت جداگانه درون قالبهای کوچک تارت بپزید و بعد از آن، میرزاقاسمی را درون آن بریزید.
کلام آخر
در این مقاله از مامانپز بهترین غذاهای ایرانی برای شام را معرفی کردیم. بسیاری از این غذاها مقوی و سبک هستند و میتوانند جایگزین غذاهای آماده یا فستفود شوند. بعضی از این غذاها را میتوانید از مامانپز سفارش بدهید و برای خوردن بعضی از آنها هم باید خودتان دست به کار شوید.
سوالات رایج
بهترین غذا برای شب کدام است؟
غذاهایی که برای شب انتخاب میکنید، بهتر است یکی از انواع غذاهای ایرانی برای شام باشد. این غذاها که در این مقاله آنها را معرفی کردیم، سبک و ساده هستند و میتوانند شما را در وعده شام کاملاً سیر کنند.
